Αλτσχάιμερ: Τα πρώτα συμπτώματα, τα στάδια και οι νέες θεραπείες

Πότε αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ; Πώς εξελίσσεται σε βάθος χρόνου; Υπάρχουν τεστ που μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας; Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τα στάδια της νόσου, τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια και τις πιο πρόσφατες ερευνητικές εξελίξεις που δίνουν ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς.

Τα πρώτα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ

Τα πρώιμα σημάδια μπορεί να γίνουν αντιληπτά χρόνια πριν η νόσος διαγνωστεί επίσημα.

Τα πιο κοινά πρώιμα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Απώλεια μνήμης που επηρεάζει την καθημερινότητα (π.χ. ξεχνά κάποιος πρόσφατες συνομιλίες ή ραντεβού).
• Δυσκολία στην εκτέλεση γνωστών εργασιών (π.χ. αδυναμία προετοιμασίας φαγητού ή διαχείρισης χρημάτων).
• Αποπροσανατολισμός σε χώρο και χρόνο (π.χ. ξεχνά κάποιος πού βρίσκεται ή τι μέρα είναι).
• Δυσκολία στην κατανόηση οπτικών και χωρικών σχέσεων (π.χ. αδυναμία αντίληψης αποστάσεων ή αναγνώρισης προσώπων).
• Αλλαγές στη διάθεση και την προσωπικότητα (π.χ. απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες, κατάθλιψη ή ευερεθιστότητα).

Πότε εκδηλώνεται και πώς εξελίσσεται 

Η νόσος εμφανίζεται συνήθως σε άτομα άνω των 65 ετών, αν και υπάρχουν περιπτώσεις πρώιμης έναρξης (πριν τα 60).

Η εξέλιξή της χωρίζεται σε τρία βασικά στάδια:

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κύστη στα νεφρά: Πότε είναι ακίνδυνη και πότε χρίζει προσοχής

1. Ήπιο στάδιο

• Ήπιες δυσκολίες στη μνήμη και στη σκέψη.
• Μικρές αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά.
• Αδυναμία προγραμματισμού ή διαχείρισης σύνθετων καθηκόντων.

2. Μέτριο στάδιο

• Σοβαρότερη απώλεια μνήμης (π.χ. δυσκολία αναγνώρισης γνωστών προσώπων).
• Αποπροσανατολισμός (π.χ. χάνεται σε γνώριμες τοποθεσίες).
• Δυσκολία στην επικοινωνία και συχνές επαναλήψεις ερωτήσεων.
• Αυξημένη εξάρτηση από τους φροντιστές.

3. Προχωρημένο στάδιο

• Ολική εξάρτηση από τρίτους για την καθημερινή φροντίδα.
• Απώλεια της ικανότητας ομιλίας και αναγνώρισης ανθρώπων.
• Σοβαρά κινητικά προβλήματα και κίνδυνος λοιμώξεων.

Τεστ που μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας

Υπάρχουν απλά τεστ που μπορεί κάποιος να κάνει στο σπίτι για να ελέγξει τη νοητική του κατάσταση:

1. Τεστ ανάκλησης λέξεων: Προσπαθήστε να θυμηθείτε τρεις άσχετες λέξεις μετά από 5 λεπτά.
2. Δοκιμασία σχεδίασης ρολογιού: Ζωγραφίστε ένα ρολόι με συγκεκριμένη ώρα (π.χ. 10:10) και ελέγξτε αν τα νούμερα είναι σωστά τοποθετημένα.
3. Ερωτήσεις προσανατολισμού: Τι μέρα είναι; Ποιος είναι ο πρωθυπουργός;

Αν υπάρξει δυσκολία σε επαναλαμβανόμενες δοκιμές, συνιστάται επίσκεψη σε ειδικό.

Φάρμακα και θεραπευτικές προσεγγίσεις για το Αλτσχάιμερ

Δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία που να αναστρέφει τη νόσο, αλλά υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξή της:

• Αναστολείς χολινεστεράσης (Donepezil, Rivastigmine, Galantamine): Αυξάνουν τη χημική επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.
• Memantine: Μειώνει τα συμπτώματα στα μεσαία και προχωρημένα στάδια.
• Αντιφλεγμονώδη και μονοκλωνικά αντισώματα: Νέες θεραπείες, όπως το Lecanemab, υπόσχονται επιβράδυνση της νόσου.

Έρευνα και νέες ανακαλύψεις

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, η μείωση της φλεγμονής στον εγκέφαλο μπορεί να συμβάλει στην επιβράδυνση της νόσου. Οι επιστήμονες αναπτύσσουν νέες θεραπείες που στοχεύουν στην απομάκρυνση των πλακών βήτα-αμυλοειδούς, οι οποίες θεωρούνται βασική αιτία της Αλτσχάιμερ.

Να θυμάστε πάντα πως η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί για την καλύτερη διαχείριση της νόσου. Παρόλο που δεν υπάρχει ακόμη οριστική θεραπεία, η επιστήμη προχωρά με γοργούς ρυθμούς προς νέες καινοτόμες προσεγγίσεις που δίνουν ελπίδα στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.