Ασφαλιστικό 2024: Ερχονται μεγάλες ανατροπές στις συντάξεις

Προ των πυλών οι μεγάλες αλλαγές στο ασφαλιστικό που περιλαμβάνουν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς και τον τρόπο υπολογισμού των αυξήσεων των συντάξεων. Εφεξής θα συνδέονται με τους μισθούς ενώ όσοι συνταξιοδοτηθούν από τα μέσα του 2024 θα λάβουν επιπλέον ένα 5%.

Έτος σημαντικών αλλαγών στους όρους απασχόλησης και τις συνθήκες εργασίας, ενισχύσεων σε σημαντική μερίδα συνταξιούχων. Καλά νέα και για τους συνταξιούχους, αφού η εθνική σύνταξη αυξάνεται από την 1η Ιανουαρίου 2024 κατά 12,41 ευρώ. Ταυτόχρονα θα αυξηθεί κατά 3% το σκέλος των ανταποδοτικών συντάξεων. Επίσης καταργείται η παρακράτηση 30% στη σύνταξη για τους συνταξιούχους που εργάζονται.

Ένα άλλο καλό νέο για τους συνταξιούχους είναι πως όσοι έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 15 έτη επικουρικής ασφάλισης θα μπορούν να λαμβάνουν τη σύνταξή τους μέσω της διαδικασίας ταχείας απονομής.

Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν, προσμετράται στα θετικά η αύξηση του ανώτατου ορίου οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές για συνταξιοδότηση. Συγκεκριμένα διαμορφώνονται από 20.000 σε 30.000 ευρώ για τους επαγγελματίες και για τους αγρότες από 6.000 σε 10.000 ευρώ.

Να υπογραμμισθεί πως πρόκειται για νόμους που ψηφίστηκαν και θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Συντάξεις: 200 ευρώ επίδομα αν έχετε τόση σύνταξη

Συγκεκριμένα:

• Κατά 12,41 ευρώ αυξάνεται η εθνική σύνταξη από την 1η Ιανουαρίου 2024, ενώ κατά 3% θα αυξηθεί και το σκέλος των ανταποδοτικών συντάξεων, καθώς για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά αποφασίστηκε αύξηση των κύριων συντάξεων για το σύνολο των συνταξιούχων. Βέβαια, καμία αύξηση στην τσέπη δεν θα δει περίπου το 30% των συνταξιούχων, λόγω της ύπαρξης προσωπικής διαφοράς.
• Αυξημένες από 5,35 έως και 24 ευρώ τον μήνα θα είναι οι ασφαλιστικές κατηγορίες που καλούνται να επιλέξουν περίπου 1,3 εκατ. μη μισθωτοί έως τις 31 Ιανουαρίου 2024. Οι νέες ασφαλιστικές κατηγορίες θα κινηθούν στα όρια του πληθωρισμού για το τρέχον έτος, δηλαδή στο 3,9%.

Παράλληλα, σύμφωνα με τον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο, από την 1η Ιανουαρίου 2024 ισχύουν τα εξής:

• Εφαρμογή ενιαίου κανόνα απονομής των επικουρικών συντάξεων, ώστε όσοι έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 15 έτη επικουρικής ασφάλισης να μπορούν να λαμβάνουν τη σύνταξή τους μέσω της διαδικασίας ταχείας απονομής.
• Κατάργηση της παρακράτησης 30% στη σύνταξη για τους συνταξιούχους που εργάζονται και την αντικατάστασή της με εισφορά επί του εισοδήματος από εργασία.
• Αύξηση του ανώτατου ορίου οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές για συνταξιοδότηση από 20.000 σε 30.000 ευρώ για τους επαγγελματίες και για τους αγρότες από 6.000 σε 10.000 ευρώ.
• Αλλαγή του πλαισίου λειτουργίας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης και εφαρμογή κλιμακωτής φορολόγησης, ανάλογα με το αν η παροχή καταβάλλεται εφάπαξ ή κάθε μήνα και σε συνάρτηση με τα έτη ασφάλισης του δικαιούχου.

«Aγκάθι» οι περικοπές στις συντάξεις χηρείας

Μεγάλο «αγκάθι» θεωρούνται οι μειώσεις στις συντάξεις χηρείας, που έπρεπε να έχουν γίνει από το 2020, όμως εκκρεμούν ακόμη. Οι περικοπές προβλέπονταν από τον νόμο Κατρούγκαλου, όμως οι πρώτες περικοπές που έπρεπε να υλοποιηθούν το 2020 δεν έγιναν στον ιδιωτικό τομέα και πλέον πρέπει το υπουργείο Εργασίας να βρει τρόπο να επιβάλει τις περικοπές με τον πλέον δίκαιο τρόπο.

Δίκαιος τρόπος αναζητείται και για την εφαρμογή της «εγκυκλίου Τσακλόγλου», που προβλέπει την περικοπή της δεύτερης εθνικής σύνταξης σε περίπτωση λήψης μιας εθνικής από ίδιο δικαίωμα.

H ηγεσία του υπουργείου Εργασίας από τον πρώτο κιόλας μήνα του νέου έτους επιθυμεί να ξεκινήσει επί του πρακτέου όλες τις αλλαγές στο ασφαλιστικό. Η εφαρμογή ενιαίων κανόνων ασφάλισης και παροχών στον ΕΦΚΑ, η αναμόρφωση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, καθώς και η περικοπή των συντάξεων χηρείας, είναι τρία θέματα που «καίνε» δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους.

Στο ασφαλιστικό, προσδοκίες για δραστικές παρεμβάσεις στην εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) δημιούργησε πρόσφατα η παραδοχή της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας ότι επανεξετάζεται το μέτρο, που τέθηκε σε ισχύ το 2010. Η ΕΑΣ αφορά περισσότερους από 550.000 συνταξιούχους, οι οποίοι αναμένεται να αυξηθούν από 1.1.2024 και μετά, καθώς κάποιοι θα αλλάξουν κλιμάκιο λόγω των αυξήσεων 3% που δόθηκαν. Στους κόλπους του κυβερνητικού επιτελείου κυριαρχεί η άποψη ότι η εισφορά που επιβλήθηκε στις συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ χρήζει δικαιότερης αντιμετώπισης, με τις συζητήσεις να επικεντρώνονται στην εφαρμογή μιας αναλογικότερης κλίμακας.

Αναλυτικά τί περιλαμβάνει το νέο ασφαλιστικό

1. Μείωση της ΕΑΣ: Τη μείωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) με την αλλαγή στο ύψος κράτησης (μικρότερες εισφορές) για κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ. Οι κρατήσεις επιβάλλονται με ποσοστά 3% έως 14%, που αλλάζουν ανά 300 ευρώ σύνταξης σε όλο το ποσό της σύνταξης. Με τον νέο μηχανισμό εξετάζεται η κράτηση να πιάνει μόνον τη διαφορά της κάθε κλίμακας και όχι όλη τη σύνταξη.

2. Σύνδεση συντάξεων με μισθούς: Αλλάζει με τον νόμο Βρούτση ο υπολογισμός των ανταποδοτικών συντάξεων για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2024, με προσαύξηση μισθών κατά 4%-5%. Η ανταποδοτική σύνταξη για όσους αποχωρήσουν το 2024 θα υπολογιστεί με τον μέσο μισθό της περιόδου 2002-2024, αυξημένο με τους πληθωρισμούς των αντίστοιχων ετών, από τους οποίους οι δυο υψηλότεροι είναι το 9,6% του 2022 και το 3,9% του 2023. Η προσαύξηση του συντάξιμου μισθού θα οδηγήσει και σε υψηλότερη ανταποδοτική σύνταξη.

3. Συντάξεις χηρείας: Θα περικόπτονται οι συντάξεις χηρείας μετά την πρώτη τριετία ή στην περίπτωση απασχόλησης ή λήψης δεύτερης σύνταξης, όπως αντίστοιχα γίνεται ήδη στους συνταξιούχους του Δημόσιου Τομέα. Δεν θα επιβληθούν αναδρομικές περικοπές, καθώς ο νόμος προέβλεπε εναρμόνιση από το 2021.

4. Επανυπολογισμός συντάξεων και αναδρομικά: Πρόκειται για τον επανυπολογισμό των συντάξεων για όσους εργάζονται από 1/1/2017 και μετά. Η προσαύξηση θα ισχύσει αναδρομικά και θα ξεκινήσει τον Μάιο και τα ποσά που αναμένεται να πάρουν οι δικαιούχοι συνταξιούχοι θα είναι από 2.100 έως 6.300 ευρώ.

5. Σφίγγει ο «κλοιός» στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις: Από φέτος ισχύουν τα όρια 62 χρόνια με 40ετή απασχόληση ή τα 67 έτη με όσο ασφαλιστικό χρόνο έχει ο κάθε δικαιούχος. Παράθυρα, ωστόσο, υπάρχουν σε ομάδες παλαιών ασφαλισμένων (πριν από το 1993) και ιδιαίτερα για μητέρες στον ιδιωτικό τομέα και το Δημόσιο.

6. Αύξηση εισφορών: Μέχρι 31/1/2024 οι ελεύθεροι επαγγελματίες πρέπει να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούν να ενταχθούν. Αν δεν επιλέξουν, θα παραμείνουν στην ίδια. Οι εισφορές θα αυξηθούν κατά 3,9%. Επίσημα η αύξηση αναμένεται στις 12 Ιανουαρίου 2024.

7. Συνταξιούχοι εργαζόμενοι: Αναμένεται η ερμηνευτική εγκύκλιος για την αντικατάσταση του πέναλτι μείωσης της σύνταξης κατά 30% για τους συνταξιούχους που δηλώνουν ότι εργάζονται με κράτηση επί του μισθού. Οι συνταξιούχοι αυτοί πρέπει να δηλώσουν στα λογιστήρια των εταιρειών ότι εργάζονται, προκειμένου να γίνεται η παρακράτηση του 10% επί του μεικτού μισθού. Να σημειωθεί πως παρακράτηση δεν θα έχουν όσοι εργάζονται και λαμβάνουν μισθό μέχρι 4.930 ευρώ ετησίως, ενώ όσοι ασκούν ελεύθερο επάγγελμα θα δίνουν εισφορές με προσαύξηση 50%. Οι συνταξιούχοι γιατροί, δικηγόροι και μηχανικοί με επικουρική ασφάλιση θα καταβάλλουν 40% για την κύρια και 10% για την επικουρική ασφάλιση. Να υπογραμμισθεί πως με το νέο σύστημα οι συνταξιούχοι κερδίζουν από 3.600-5.500 ευρώ ετησίως.

8. Σύνταξη με οφειλές: Όσοι χρωστούν ως 30.000 ευρώ θα λαμβάνουν το 40% της σύνταξης που τους αναλογεί με τα χρόνια ασφάλισης. Αντίστοιχα και οι αγρότες που οφείλουν έως 10.000 θα μπορούν να λάβουν σύνταξη. Αρκεί οι ασφαλισμένοι να έχουν συμπληρώσει 20ετία. Η διάταξη ισχύει για έκδοση σύνταξης είτε στα 62 με 40 έτη είτε στα 67 με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης.

9. Απονομή εφάπαξ: Τον Μάρτιο αναμένεται η πρώτη μεγάλη «φουρνιά» έκδοσης συντάξεων με βάση τη 15ετία, για συνταξιούχους του Δημοσίου, των ΔΕΚΟ-τραπεζών.

10. Ελάχιστες προϋποθέσεις για μειωμένη σύνταξη: Πρόκειται για την αναζήτηση 100 ενσήμων από το 2019 για παλιούς ασφαλισμένους, ώστε να εξασφαλίσουν πενταετία με 100 ένσημα ανά έτος, προκειμένου να λάβουν μειωμένη σύνταξη. Η τελική διάταξη συμπεριέλαβε και το 2021, οπότε από την τελευταία 5ετία πριν απ’ τη συνταξιοδότηση που θα πρέπει οι ασφαλισμένοι να έχουν 100 ένσημα ανά έτος από το 2018.

11. Από 1/1/24 άλλαξε η ασφάλιση για όσους έχουν ενοικιαζόμενα με περισσότερα από 10 δωμάτια και μετατάσσονται από την ασφάλιση του ΟΓΑ στον ΟΑΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχουν ως κύριο επάγγελμα αυτό του αγρότη και είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών, οπότε θα συνεχίσουν με τις εισφορές του ΟΓΑ, που είναι χαμηλότερες.