Η αθέατη απειλή των νοσοκομείων: Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις πίσω από χιλιάδες θανάτους στην Ελλάδα

Χιλιάδες ασθενείς χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις – παρόλα αυτά, σπάνια θα τις δει κανείς καταγεγραμμένες ως αιτία θανάτου. Η Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη θέση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ τα υπάρχοντα αντιβιοτικά αποτυγχάνουν να προσφέρουν λύσεις απέναντι στα πολυανθεκτικά μικρόβια. Παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων, τα συστήματα υγείας, η φαρμακοβιομηχανία και η πολιτεία δεν έχουν ακόμα καταρτίσει ένα επαρκές σχέδιο για να σταματήσουν αυτή την επικίνδυνη πορεία.

Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις: Το πρόβλημα που δεν φαίνεται στα χαρτιά

Παρά τις εκτιμήσεις πως κάθε χρόνο χάνονται πάνω από 2.500 άνθρωποι στην Ελλάδα λόγω λοιμώξεων που αποκτήθηκαν εντός των νοσοκομείων, οι απώλειες αυτές δεν καταγράφονται επίσημα. Ο λόγος είναι ότι στις στατιστικές καταχωρίζεται η αρχική αιτία εισαγωγής – όχι η λοίμωξη που επιδεινώνει την κατάσταση και οδηγεί τελικά στον θάνατο.

Ανθεκτικά μικρόβια, αδύναμα αντιβιοτικά

Η αντίσταση των παθογόνων στα αντιβιοτικά έχει εκτοξευτεί στη χώρα μας: από το 2000 έως το 2018 καταγράφηκε αύξηση 46%, ενώ μόνο το 2020 υπήρξαν σχεδόν 41.000 λοιμώξεις από πολυανθεκτικά στελέχη, με άνοδο 76% μέσα σε τέσσερα χρόνια.

Γιατροί στα ελληνικά νοσοκομεία βρίσκονται πλέον με δεμένα χέρια. Παλιότερα αποτελεσματικά φάρμακα, όπως οι καρβαπενέμες και οι κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, δεν έχουν πια δύναμη απέναντι σε παθογόνα όπως η Klebsiella, το Acinetobacter και οι ψευδομονάδες. Συχνά επιστρέφουν σε παλιά, τοξικά ή ανεπαρκή φάρμακα, μόνο και μόνο για να έχουν έστω μία πιθανότητα να σώσουν τον ασθενή.

Μη ασφαλές περιβάλλον για τους ασθενείς

Η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) πραγματοποίησε ειδική επίσκεψη σε ελληνικά νοσοκομεία. Το πόρισμά του χαρακτηρίζει την Ελλάδα «μη ασφαλή χώρα για ασθενείς», ενώ συνιστά την απομόνωση όσων επιστρέφουν από ελληνικά νοσηλευτικά ιδρύματα, λόγω του κινδύνου μετάδοσης πολυανθεκτικών μικροβίων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Κύστη στα νεφρά: Πότε είναι ακίνδυνη και πότε χρίζει προσοχής

Η αναγκαιότητα νέων αντιβιοτικών και το εμπόδιο του κόστους

Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: τα αντιβιοτικά που έχουμε δεν επαρκούν. Η ανάγκη για νέα, καινοτόμα φάρμακα είναι επιτακτική – όμως οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν επενδύουν. Το κόστος ανάπτυξης ενός νέου αντιβιοτικού φτάνει το 1,5 δισ. δολάρια, και τα κέρδη είναι ελάχιστα, αφού η χρήση των νέων σκευασμάτων περιορίζεται για να αποφευχθεί η ανάπτυξη νέας αντοχής. Αποτέλεσμα; Πολλές εταιρείες που ανέπτυξαν νέα αντιβιοτικά κατέρρευσαν οικονομικά.

Η λύση βρίσκεται στα κίνητρα

Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας προτείνει ένα σύνολο μέτρων που μπορεί να αλλάξουν την εικόνα:

• Κουπόνια μεταφοράς αποκλειστικότητας (Transfer Exclusivity Vouchers): Επέκταση του μονοπωλίου σε άλλο φάρμακο μιας εταιρείας με αντάλλαγμα την ανάπτυξη αντιβιοτικού.

• Συνδρομητικά μοντέλα πληρωμής: Καθιέρωση σταθερών ετήσιων πληρωμών για τη διασφάλιση διαθεσιμότητας, ανεξαρτήτως πωλήσεων.

• Επιτάχυνση εγκρίσεων και τιμολόγησης: Μείωση γραφειοκρατίας και παροχή ισχυρών κινήτρων στις εταιρείες.

• Διασφάλιση πρόσβασης και βιωσιμότητας: Δημιουργία ειδικών ταμείων έρευνας και υποστήριξης της καινοτομίας.

• Συμμετοχή όλων των φορέων: Συνεργασία κράτους, φαρμακευτικών, ιατρών και ασθενών για τον κοινό σχεδιασμό πολιτικών.

Όπως υπογραμμίζει ο καθηγητής Νικόλαος Σύψας, η μάχη κατά των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων δεν είναι υπόθεση μόνο της ιατρικής κοινότητας. Απαιτείται εθνική στρατηγική, με σαφές σχέδιο, επενδύσεις και συντονισμό όλων των εμπλεκομένων. Γιατί σε αυτή τη σιωπηλή μάχη, η αδράνεια κοστίζει ζωές.