Ριάλιτι: Καθρέφτης της πραγματικότητας ή της απόλυτης ξεφτίλας;

Καλωσορίσατε σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα περνά στο μικροσκόπιο… και στη συνέχεια στην τηλεόραση! Ναι, μιλάμε για τα ριάλιτι στην ελληνική τηλεόραση, όπου οι συμμετέχοντες διαγωνίζονται για το μεγαλύτερο βραβείο: ένα λεπτό δόξας και δημοσιότητας… ή τουλάχιστον μια συνέντευξη ολίγων λεπτών.

Στα ριάλιτι οι παίκτες ανταγωνίζονται για να αποδείξουν πόσο… κανονικοί μπορούν να είναι ενώ οι τηλεθεατές παίρνουν τα ποπ-κορν τους και παρακολουθούν από τον καναπέ τα μαλλιοτραβήγματα, τις κατινιές και όλα τα παράδοξα που θα τους κάνουν να σκεφτούν: «Σοβαρά τώρα γίνονται αυτά;»

Καταντάει κουραστικό να βλέπεις  μία ομάδα ανθρώπων να κλαίει, να τσακώνεται, και να επικρατεί γενική ανοησία στην οθόνη σου. Αναρωτιέσαι ποιος πραγματικά ωφελείται από αυτό το θέαμα εκτός από τους παραγωγούς και ίσως κάποιους τυχερούς παίχτες που στη συνέχεια άρπαξαν την ευκαιρία από τα μαλλιά.

Ας το παραδεχτούμε, οι καιροί είναι δύσκολοι, και χρειαζόμαστε λίγη διασκέδαση. Αλλά ίσως η λύση δεν είναι να βλέπουμε άλλους ανθρώπους να ξευτελίζονται για τα λεφτά ή τις πιθανές ευκαιρίες που μπορεί να έχουν επειδή μια συγκεκριμένη περίοδο πουλάνε ως προϊόν.  Ίσως, αντί για την παρακολούθηση ενός ριάλιτι είναι προτιμότερο να αρχίσουμε να παρακολουθούμε από κάποια απόσταση τη ζωή μας προσπαθώντας να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή μας.

Έτσι λοιπόν, προτείνω ένα νέο είδος ριάλιτι όπως: «το σπίτι μου, το απόλυτο χάος». Αντί να βλέπουμε άλλους να ζουν τη ζωή τους μπροστά στις κάμερες, ας ανοίξουμε τις πόρτες του σπιτιού μας και ας επιτρέψουμε σε μια νοητή κάμερα να καταγράψει την αληθινή μας ζωή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΗ: Ψυχρολουσία με το πράσινο τιμολόγιο – Τι ανακοινώθηκε

Ναι, θα υπάρχουν στιγμές δράματος και κωμωδίας. Θα υπάρχουν τσακωμοί για το ποιος ξέχασε να βγάλει τα σκουπίδια ή ποιος έφαγε τελευταίος τα αγαπημένα μπισκότα. Αλλά τουλάχιστον θα είναι αληθινά γεγονότα. Και ποιος ξέρει, ίσως βρούμε κάποια ομορφιά στην απλότητα της καθημερινότητάς μας.

Ίσως η επόμενη μεγάλη επιτυχία στην τηλεόραση δεν είναι μια ομάδα ανθρώπων που μάχονται για την νίκη αλλά μια οικογένεια που προσπαθεί να επιβιώσει με όσα καλά και κακά καλείται να διαχειριστεί. Και ποιος ξέρει, μπορεί να είναι και πιο διασκεδαστικό…

Πότε ξεκίνησαν τα ριάλιτι στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, τα ριάλιτι ξεκίνησαν να αποκτούν δημοτικότητα γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Ένα από τα πρώτα που έκανε μεγάλη επιτυχία ήταν το «Big Brother», το οποίο προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση το 2001. Το πρόγραμμα έγινε άμεσα αντικείμενο συζητήσεων και προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον από το κοινό, τόσο θετικό όσο και αρνητικό. Από εκεί και πέρα, διάφορα άλλα ριάλιτι ακολούθησαν, όπως το «Survivor», «Greece’s Next Top Model», και πολλά άλλα, κάθε ένα με το δικό του στιλ και θέμα.

Η ανάγκη για τέτοια προγράμματα μπορεί να απορρέει από την ανθρώπινη περιέργεια για τη ζωή άλλων ανθρώπων, τη διασκέδαση που προσφέρουν, και τη δυνατότητα για τους θεατές να συμμετέχουν ενεργά μέσω ψηφοφορίας και κοινωνικών μέσων.

Γιατί παρακολουθούμε τα ριάλιτι και τι προσφέρουν

1. Διασκέδαση και Ψυχαγωγία: Πολλοί άνθρωποι παρακολουθούν ριάλιτι για να ξεφύγουν από την καθημερινότητά τους, για να διασκεδάσουν και να χαλαρώσουν.
2. Κοινωνική σύγκριση και αναγνώριση: Ορισμένοι τηλεθεατές μπορεί να παρακολουθούν τα ριάλιτι για να συγκρίνουν τις ζωές των διαγωνιζομένων με τις δικές τους.

Ωστόσο, αυτή η σύγκριση μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά συναισθήματα όπως η ανασφάλεια και η κατάθλιψη, ειδικά όταν οι παίκτες παρουσιάζονται ως «ιδανικοί» ή «τέλειοι».

Τα συν και τα πλην των ριάλιτι

1. Επίδραση στην ψυχολογία των διαγωνιζομένων: Η συμμετοχή σε ριάλιτι μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των διαγωνιζομένων. Η πίεση του διαρκούς ανταγωνισμού, η έκθεση στη δημόσια κριτική και η έλλειψη ιδιωτικότητας μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, κατάθλιψη και άλλα ψυχολογικά προβλήματα.
2. Ανάπτυξη και εκπαίδευση: Μερικοί υποστηρίζουν ότι τα ριάλιτι μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη των διαγωνιζομένων, δίνοντάς τους ευκαιρίες για αυτογνωσία, ανάπτυξη δεξιοτήτων και αυτοπραγμάτωση.

Τα ριάλιτι επηρεάζουν και εθίζουν κατά πολλούς τρόπους

1. Δημιουργία εικόνων: Τα ριάλιτι μπορούν να  ωραιοποιήσουν την πραγματικότητα και μπορεί να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι η ζωή των συμμετεχόντων είναι πιο συναρπαστική ή δραματική από ό,τι πραγματικά είναι.
2. Επιβεβαίωση στερεοτύπων: Συχνά, τα ριάλιτι ενισχύουν στερεότυπα και πρότυπα που μπορούν να είναι επιβλαβή για την κοινωνία, όπως την υπερβολική επικέντρωση στην εξωτερική εμφάνιση ή τον ανταγωνισμό.
3. Επιδείνωση συμπεριφορών: Ορισμένα ριάλιτι μπορεί να προωθούν αρνητικές συμπεριφορές, όπως την αγένεια, τον ανταγωνισμό ή ακόμα και την εκμετάλλευση των άλλων για προσωπικό όφελος.
4. Εθισμός: Η συνεχής παρακολούθηση των ριάλιτι μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να βλέπουμε τα ριάλιτι με μέτρο και να μην ταυτιζόμαστε με τους παίκτες για αρκετούς λόγους:

1. Πραγματικότητα vs. διασκέδαση: Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα ριάλιτι είναι κατά βάση ψυχαγωγία και ένα είδος παράστασης και όχι αναπαράσταση της πραγματικής ζωής. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους παίκτες ως πρότυπα ή ως πραγματικούς ανθρώπους.
2. Κριτική σκέψη: Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε την κατασκευασμένη φύση των ριάλιτι και να αναπτύσσουμε κριτική σκέψη ως θεατές.
3. Επιλογή των πηγών ψυχαγωγίας: Μπορούμε να επιλέγουμε άλλους τρόπους ψυχαγωγίας που δεν είναι τόσο επηρεασμένοι από την υπερβολική δραματοποίηση ή ανταγωνισμό.

Συνολικά, τα ριάλιτι μπορούν να είναι ψυχαγωγικά, αλλά πρέπει να τα προσεγγίζουμε με κριτική σκέψη. Να θυμόμαστε ότι η πραγματική ζωή δεν είναι συνήθως τόσο δραματική ή εκτυφλωτική όπως τα ριάλιτι την απεικονίζουν. Είναι σημαντικό να έχουμε ισορροπημένη προσέγγιση και να μην επιτρέπουμε στην υπερβολική επίδρασή τους να επηρεάσει αρνητικά τις απόψεις και τις συμπεριφορές μας. Επίσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι παίκτες των ριάλιτι είναι χαρακτήρες που δημιουργούνται  με απώτερο στόχο την τηλεθέαση και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τον πραγματικό τους εαυτό. Συνεπώς, δεν πρέπει να ταυτιζόμαστε μαζί τους ή να εφαρμόζουμε τα πρότυπά τους στη ζωή μας. Το κλειδί είναι η ισορροπία και η κατανόηση ότι τα ριάλιτι είναι απλώς ένα προϊόν…