Σύνταξη: Ανάρπαστα τα πλασματικά έτη – Πόσο κοστίζουν

Η εξαγορά χρόνων ασφάλισης αποτελεί μια πιθανή λύση για όσους δεν συγκεντρώνουν τα κανονικά έτη ασφάλισης που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση.

Σύνταξη: Ανάρπαστα τα πλασματικά έτη - Πόσο κοστίζουν

Αυτή η διαδικασία, γνωστή και ως αναγνώριση πλασματικών ετών, έχει θεσπιστεί ακριβώς για να βοηθήσει τους ασφαλισμένους να φτάσουν στη συνταξιοδότηση ακόμα και αν δεν έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης.

Ωστόσο, η αναγνώριση αυτών των πλασματικών ετών σύνταξης δεν είναι μια απλή διαδικασία και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Ας εξετάσουμε τα βασικά στοιχεία που επηρεάζουν την αναγνώρισή τους:

  1. Κατηγορία Εργαζομένου: Οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση πλασματικών ετών διαφέρουν ανάλογα με το αν κάποιος εργάζεται στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, τον τύπο εργασίας (ελεύθερος επαγγελματίας, μισθωτός, κλπ) και άλλους παράγοντες.
  2. Χρονική Περίοδος: Οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση πλασματικών ετών μπορεί να έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Για παράδειγμα, οι προϋποθέσεις που ίσχυαν πριν από το 2010 μπορεί να διαφέρουν από εκείνες του 2011 και μετά.
  3. Είδος Πλασματικών Ετών: Υπάρχουν διάφορα είδη πλασματικών ετών, όπως έτη από εκπαίδευση, έτη ανεργίας, έτη ασθένειας, έτη φροντίδας παιδιών, κ.λπ. Κάθε είδος μπορεί να έχει διαφορετικές προϋποθέσεις για την αναγνώρισή του.
  4. Πραγματική Διάρκεια Εργασίας: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πραγματική διάρκεια εργασίας ενός ατόμου μπορεί να διαφέρει από την καταγεγραμμένη, και αυτό μπορεί να επηρεάσει την αναγνώριση των πλασματικών ετών.

Συντάξεις: Τα πλασµατικά έτη που μπορούν να αναγνωριστούν είναι τα εξής:

•Στρατιωτική θητεία ασφαλισµένου: εξαγορά όλου του χρόνου υπηρεσίας.
•Γονική άδεια ανατροφής: εξαγορά όλου του χρόνου.
•Εκπαιδευτική άδεια: εξαγορά έως δύο έτη.
•Χρόνος σπουδών: εξαγορά του χρόνου σύµφωνα µε το πρόγραµµα σπουδών της σχολής.
•Πλασµατικός χρόνος τέκνων: εξαγορά µέχρι πέντε ετών.
•Κενά διαστήµατα ανεργίας (όπως και χρόνος κύησης και λοχείας): όλος ο χρόνος χωρίς εξαγορά.
•Τακτική ανεργία ΟΑΕ∆, έως 300 ηµέρες χωρίς εξαγορά (δεν ισχύει για δηµόσιους υπαλλήλους, όπως και στην περίπτωση των κενών διαστηµάτων ανεργίας στον ιδιωτικό τοµέα, για την αναγνώριση πλασµατικών ετών στο δηµόσιο).

Πληρωμή Εισφορών για Πλασματικά Έτη Σύνταξης

Η αναγνώριση των πλασματικών ετών γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο του συνόλου των εισφορών κλάδου σύνταξης (εργοδότη και ασφαλισμένου) για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης, στο ποσοστό που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς.

Οι αποδοχές με βάση τις οποίες υπολογίζονται οι εισφορές των πλασματικών ετών είναι οι αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης που προηγείται του μήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερο μισθό παίρνει κάποιος τόσο περισσότερες εισφορές θα πρέπει να καταβάλλει.

Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα της Εξαγοράς Πλασματικών Ετών

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που τίθενται είναι αν όντως συμφέρει η εξαγορά πλασματικών ετών ασφάλισης. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι το κόστος εξαγοράς μπορεί να είναι υψηλό και εξαρτάται από τον μισθό και το ημερομίσθιο που λαμβάνει ο εργαζόμενος τη στιγμή που αποφασίζει να προχωρήσει στην εξαγορά. Ανάλογα με το ημερομίσθιο, ο εργαζόμενος θα πληρώσει ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 20% των αποδοχών του. Επομένως, χρειάζεται προσοχή και μελέτη ώστε τα πλασματικά έτη να λειτουργήσουν ανταποδοτικά.

Για να κατανοήσουμε το ύψος των ποσών, θα πάρουμε ως παράδειγμα έναν υπάλληλο του ιδιωτικού τομέα με αποδοχές 1.000 ευρώ τον τελευταίο μήνα. Ο μισθωτός αυτός θα πρέπει να καταβάλει για επτά χρόνια πλασματικών ετών (τέσσερα χρόνια σπουδών, 24 μήνες στρατιωτική θητεία και 12 μήνες ανεργία) συνολικά 9.952 ευρώ:

  • Τέσσερα έτη σπουδών που ισοδυναμούν με 48 μήνες x 107,34 ευρώ = 5.152 ευρώ.
  • 24 μήνες στρατιωτικής θητείας x 200 ευρώ = 4.800 ευρώ.
  • 12 μήνες ανεργίας (είναι δωρεάν, αφού η επιδοτούμενη από τη ΔΥΠΑ ασφάλιση δεν επιβαρύνει).

Εξαγορά για Δημοσίους Υπαλλήλους

Από το 2020, ισχύει η ίδια ποσόστωση (20%) και για τους δημόσιους υπαλλήλους, οι οποίοι προηγουμένως μπορούσαν να εξαγοράσουν με χαμηλότερη ποσόστωση τα πλασματικά έτη.

Πότε δεν Απαιτείται Καταβολή Ποσού

Η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας ή τακτικής ανεργίας λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούχου ποσού σύνταξης. Σε αυτή την περίπτωση, δεν απαιτείται η καταβολή οποιουδήποτε ποσού εκ μέρους του ασφαλισμένου. Ωστόσο, αφού δεν καταβάλλεται ασφαλιστική εισφορά, δεν αυξάνει η σύνταξη.

Εφάπαξ ή σε Δόσεις η Αποπληρωμή

Με βάση εγκύκλιο του ΕΦΚΑ, κάποιος μπορεί να καταβάλει τα οφειλόμενα ποσά εφάπαξ ή σε δόσεις. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα να γίνει παρακράτηση από το ποσό της σύνταξης.

Η καταβολή του ποσού γίνεται:

  • Εφάπαξ μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης.
  • Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται.
  • Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη –και μέχρι την εξόφληση– ποσό ίσο με το 25% του ποσού της σύνταξης.

Ποιοι Ωφελούνται και Πώς

Για όσους  εργάστηκαν στο δημόσιο, τα πλασματικά έτη που προσμετρώνται είναι η στρατεύσιμη υπηρεσία, τα τέκνα και οι σπουδές. Εξαιτίας των ειδικών διατάξεων για δημόσιους υπαλλήλους που μπορούν να φύγουν πρόωρα με 25ετία, 20ετία (τρίτεκνοι), 35ετία, ακόμη και με 37ετία, τα πλασματικά έτη έχουν βοηθήσει αρκετούς να εξέλθουν.

Με το νέο ασφαλιστικό, όπως καθιερώθηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου και διατηρήθηκε από τον νόμο Βρούτση, όσο περισσότερα εισφέρεις στο σύστημα τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα λάβεις. Συνεπώς, όσοι συνταξιοδοτούνται με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης ενδέχεται να αποκομίσουν μεγαλύτερο συντάξιμο μισθό.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται ώστε αυτά που θα πληρωθούν να μην υπολείπονται της σύνταξης σε βάθος 13 ετών (το μέσο προσδοκώμενο διάστημα καταβολής σύνταξης). Ειδικά για όσους είναι κοντά στην 40ετία, αν δεν τη συμπληρώνουν με πραγματικά έτη ασφάλισης, μπορούν να την ξεπεράσουν με πλασματικά και έτσι να εξέλθουν στα 62 με πλήρη σύνταξη.