Τι προβλέπει το νέο σύστημα επιστροφής ενοικίου στους ενοικιαστές

Πρόκειται για μία νέα κρατική παρέμβαση με στόχο την ελάφρυνση των οικονομικών βαρών των νοικοκυριών, μέσω επιστροφής ενός ποσού ίσου με ένα μηνιαίο ενοίκιο ετησίως, ανάλογα με το ποσό που έχει δηλωθεί στην εφορία για το προηγούμενο έτος.

Το μέτρο εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική ενίσχυσης των χαμηλότερων και μεσαίων εισοδημάτων, σε μια εποχή που το κόστος στέγασης έχει αυξηθεί σημαντικά. Η διαδικασία θα γίνεται αυτόματα μέσω των φορολογικών δηλώσεων και δεν απαιτείται επιπλέον αίτηση ή φυσική παρουσία.

Πώς λειτουργεί η διαδικασία επιστροφής – Οι «παγίδες» και τα κριτήρια

Από τον Νοέμβριο του 2025, όσοι έχουν δηλώσει στην εφορία ότι ενοικιάζουν ακίνητο για κύρια ή φοιτητική κατοικία, θα λαμβάνουν επιστροφή ενός δωδέκατου (1/12) του συνολικού ενοικίου που πλήρωσαν μέσα στο έτος 2024. Αυτό το ποσό θα καταβάλλεται απευθείας στον τραπεζικό τους λογαριασμό, χωρίς να απαιτείται καμία άλλη ενέργεια από πλευράς τους.

Για παράδειγμα, αν κάποιος πλήρωνε 600 ευρώ το μήνα για δώδεκα μήνες, θα λάβει επιστροφή 600 ευρώ. Στην περίπτωση που το ενοίκιο καταβαλλόταν για μικρότερο χρονικό διάστημα (π.χ. έξι μήνες λόγω μετακόμισης ή εποχικής μίσθωσης), η επιστροφή θα υπολογίζεται αναλογικά.

Αξίζει να σημειωθεί πως η επιστροφή δεν χαρακτηρίζεται ως εισόδημα, κάτι που σημαίνει πως δεν φορολογείται, ούτε επηρεάζει την επιλεξιμότητα του δικαιούχου για άλλα κοινωνικά επιδόματα ή στεγαστικά προγράμματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Αγίου Πνεύματος: Είναι αργία ή όχι; Πως θα πληρωθείτε

Ποιο είναι το ανώτατο όριο επιστροφής

Η επιστροφή για την κύρια κατοικία φτάνει έως και τα 800 ευρώ ανά έτος. Για οικογένειες με παιδιά, το ποσό προσαυξάνεται κατά 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Έτσι, ένα ζευγάρι με δύο παιδιά μπορεί να λάβει μέχρι και 900 ευρώ. Στις φοιτητικές κατοικίες, το μέγιστο επιστρεφόμενο ποσό παραμένει στα 800 ευρώ, χωρίς προσαυξήσεις.

Το κράτος έχει φροντίσει ώστε να υπάρχει δίκαιη κατανομή ανάλογα με τη διάρκεια της ενοικίασης, καλύπτοντας έτσι και τις περιπτώσεις προσωρινών ή διακοπτόμενων μισθώσεων.

Ποιοι πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια

Για να μπορέσει κάποιος να συμμετάσχει στο πρόγραμμα, θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένα εισοδηματικά όρια, τα οποία βασίζονται στο μοντέλο του στεγαστικού προγράμματος “Σπίτι Μου ΙΙ”. Αυτά τα όρια έχουν διαμορφωθεί έτσι ώστε να καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα νοικοκυριών.

Συγκεκριμένα:

• Για έναν άγαμο φορολογούμενο, το ετήσιο καθαρό εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ.

• Για ζευγάρια (είτε έγγαμα είτε με σύμφωνο συμβίωσης), το όριο φτάνει τις 28.000 ευρώ.

• Για κάθε εξαρτώμενο παιδί προστίθενται 4.000 ευρώ στο επιτρεπτό όριο.

• Στις μονογονεϊκές οικογένειες, το ανώτατο εισόδημα είναι 31.000 ευρώ και αυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε επιπλέον παιδί πέραν του πρώτου.

Τα κριτήρια αυτά έχουν σχεδιαστεί για να συμπεριλάβουν νοικοκυριά με πραγματικές στεγαστικές ανάγκες, διατηρώντας ταυτόχρονα μια αναλογική προσέγγιση ανάλογα με τη σύνθεση της οικογένειας.

Τα όρια στις περιουσίες

Πέρα από το εισόδημα, υπάρχει και ο περιορισμός της ακίνητης περιουσίας. Συγκεκριμένα, για τους ενοικιαστές που διεκδικούν επιστροφή για κύρια κατοικία, η συνολική αντικειμενική αξία της περιουσίας τους –όπως αυτή υπολογίζεται μέσω του ΕΝΦΙΑ– δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 20.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για όσους διαμένουν σε φοιτητικές κατοικίες, δεν τίθενται περιουσιακοί περιορισμοί, γεγονός που διευκολύνει την πρόσβαση φοιτητών από οικογένειες με υψηλότερη ακίνητη περιουσία αλλά περιορισμένα εισοδήματα.

Η κυβέρνηση εκτιμά ότι περίπου 948.000 νοικοκυριά πληρούν τα κριτήρια, κάτι που σημαίνει ότι πάνω από το 80% των ενοικιαστών αναμένεται να ωφεληθούν από τη ρύθμιση. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος για την υλοποίηση του μέτρου ανέρχεται στα 230 εκατομμύρια ευρώ.

Οι επιφυλάξεις και η δημόσια συζήτηση

Παρότι η πρόθεση του μέτρου είναι να προσφέρει οικονομική ανακούφιση στους ενοικιαστές, δεν λείπουν οι φωνές που εκφράζουν προβληματισμό για την αποτελεσματικότητά του. Ο πρόεδρος των μεσιτών Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, υποστηρίζει ότι η επιστροφή ενοικίου δεν δίνει λύση στο βασικό πρόβλημα της στεγαστικής κρίσης, αλλά λειτουργεί ως μια προσωρινή ανακούφιση. Παράλληλα, τονίζει ότι το όριο των 800 ευρώ δεν αντικατοπτρίζει τα ενοίκια σε πολλές περιοχές με υψηλή ζήτηση, με αποτέλεσμα αρκετοί να μένουν εκτός της ουσιαστικής ενίσχυσης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η αυστηρότητα των εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων περιορίζει τη δυνατότητα ένταξης πολλών νοικοκυριών στο μέτρο. Επιπλέον, εκφράζει ανησυχία πως μπορεί να προκληθούν προστριβές μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών, ειδικά στην περίπτωση που υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο δηλωθέν και το πραγματικό ενοίκιο, κάτι που μπορεί να αποκαλύψει «γκρίζες ζώνες» στη μισθωτική αγορά.

Αν και αναγνωρίζεται η προσπάθεια του κράτους για την καταπολέμηση της παραοικονομίας στον χώρο των ενοικίων, πολλοί θεωρούν πως το μέτρο θα πρέπει να συνοδευτεί από ευρύτερες παρεμβάσεις στην πολιτική στέγασης, όπως η αύξηση των διαθέσιμων κατοικιών και η ενίσχυση των μακροχρόνιων μισθώσεων.

Η επιστροφή ενοικίου αποτελεί μια σημαντική καινοτομία στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής στέγασης. Παρά τις αδυναμίες και τις επιφυλάξεις που διατυπώνονται, παραμένει ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά χιλιάδες οικογένειες και φοιτητές. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη επιτυχία του μέτρου θα εξαρτηθεί από το πώς θα ενταχθεί σε ένα συνολικότερο σχέδιο για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος.