Έντονη ανησυχία – Σήμα κινδύνου για τον αγροτικό τομέα

Οι νέες προτάσεις φέρνουν στο προσκήνιο την ιδέα ενός ενιαίου ταμείου που θα αντικαταστήσει τα ήδη υπάρχοντα χρηματοδοτικά εργαλεία, γεγονός που έχει αναζωπυρώσει τις συζητήσεις για την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής και για το εάν μπορεί η ΕΕ να διασφαλίσει επαρκώς τόσο τη διατροφή του πληθυσμού όσο και τη στήριξη των αγροτικών περιοχών.

Η πρόθεση να καταργηθούν οι δύο πυλώνες της ΚΑΠ —το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης— και να συγχωνευθούν σε έναν ενιαίο χρηματοδοτικό φορέα, έχει προκαλέσει βαθιά αναστάτωση. Οι αγρότες φοβούνται ότι το νέο σχήμα θα καταργήσει θεμελιώδεις σταθερές της σημερινής πολιτικής, πλήττοντας την παραγωγικότητα και τη συνοχή των αγροτικών κοινωνιών.

Αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο αποδόμησης της ΚΑΠ

Η πρόταση αλλαγής του συστήματος φαίνεται να οδηγεί σε ένα μοντέλο στο οποίο κάθε κράτος-μέλος θα έχει την ελευθερία να σχεδιάζει και να εφαρμόζει τη δική του αγροτική πολιτική. Αυτή η πιθανή μετάβαση από μια κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική σε εθνικά προγράμματα ερμηνεύεται από πολλούς ως απειλή για την ενιαία αγορά. Μέχρι σήμερα, η ύπαρξη κοινών κανόνων έχει προσφέρει σταθερότητα, δικαιοσύνη και ίσες ευκαιρίες στους παραγωγούς σε όλα τα κράτη της Ένωσης.

Κατά τη διάρκεια πρόσφατης μεγάλης ευρωπαϊκής σύσκεψης, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 100 εκπρόσωποι αγροτικών και συνεταιριστικών φορέων, η οργάνωση Copa – Cogeca εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της στα νέα σχέδια. Οι συμμετέχοντες κατέστησαν σαφές πως τέτοιες αλλαγές θα διασαλεύσουν την ήδη εύθραυστη αγροτική οικονομία και θα επιτείνουν τον μαρασμό των αγροτικών κοινωνιών.

Συσσωρευμένες πιέσεις εντείνουν το πρόβλημα

Πέραν των θεσμικών εξελίξεων, το αγροτικό τοπίο στην Ευρώπη επιβαρύνεται από έναν συνδυασμό εξωγενών και ενδογενών παραγόντων. Οι συνεχείς αυξήσεις στο κόστος παραγωγής, η ενεργειακή κρίση, οι αυστηροί περιβαλλοντικοί περιορισμοί, αλλά και οι αθέμιτοι ανταγωνισμοί εντός και εκτός ΕΕ, δημιουργούν ένα εξαιρετικά πιεστικό πλαίσιο για τους παραγωγούς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Καιρός: Βγήκε η πρόβλεψη Καλλιάνου – Τι έρχεται την Πέμπτη 5/6

Οι αγρότες αδυνατούν πλέον να ανταπεξέλθουν οικονομικά και να διατηρήσουν τη βιωσιμότητα των καλλιεργειών και των μονάδων τους. Το μέλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας, ιδίως για τους νέους που καλούνται να συνεχίσουν τη δραστηριότητα, φαίνεται εξαιρετικά αβέβαιο.

Η συγκυρία ως «τέλεια καταιγίδα»

Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τις διεθνείς αναταράξεις —όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι παγκόσμιες οικονομικές διακυμάνσεις— έχουν οδηγήσει αρκετούς παράγοντες του χώρου να περιγράψουν την παρούσα κατάσταση ως μια «τέλεια καταιγίδα». Οι πιέσεις έρχονται από κάθε πλευρά, ενώ η προτεινόμενη αναδιοργάνωση της ΚΑΠ απλώς προσθέτει επιπλέον ρίσκα.

Η πρόταση για ενοποίηση των ταμείων δεν αντιμετωπίζεται απλώς ως λογιστική μεταβολή, αλλά ως μία κίνηση με βαρύ πολιτικό φορτίο. Αν εφαρμοστεί, ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει τον πυρήνα της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τη γεωργία.

Φόβοι για στρατηγικό ατόπημα

Σε επιστολή που απηύθυναν στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι Copa – Cogeca προειδοποιούν ότι η εν λόγω πρόταση μπορεί να αποτελέσει «ιστορικό λάθος». Υπογραμμίζουν πως η εγκατάλειψη του σημερινού μοντέλου με τους δύο διακριτούς πυλώνες ίσως σημάνει την απώλεια της κοινής αγροτικής ταυτότητας που έχει δομηθεί επί δεκαετίες.

Η επιστολή κάνει λόγο για δυνητικά καταστροφικές συνέπειες όσον αφορά την αυτάρκεια της Ευρώπης σε τρόφιμα και την κοινωνική σταθερότητα της υπαίθρου. Για τους εκπροσώπους του αγροτικού τομέα, η ΚΑΠ είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα εργαλείο στήριξης – είναι θεμέλιο του ευρωπαϊκού μοντέλου ανάπτυξης.

Ανάγκη θωράκισης του χρηματοδοτικού πλαισίου

Η αβεβαιότητα που κυριαρχεί έχει καταστήσει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για επαρκή χρηματοδότηση της αγροτικής πολιτικής. Οι οργανώσεις των παραγωγών απαιτούν όχι μόνο τη διατήρηση, αλλά και την ενίσχυση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ, ώστε να αντιμετωπιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις και οι μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Τονίζουν ότι το ύψος του προϋπολογισμού αντανακλά τις πραγματικές προτεραιότητες της Ευρώπης. Δεν πρόκειται για ένα λογιστικό ζήτημα, αλλά για έκφραση πολιτικής βούλησης που πρέπει να εστιάσει στη στήριξη ενός νευραλγικού τομέα με ζωτική σημασία.

Η Copa και η Cogeca, μαζί με ακόμη 28 οργανώσεις από τον ευρύτερο αγροδιατροφικό χώρο, απηύθυναν κοινή έκκληση προς την ηγεσία των ευρωπαϊκών θεσμών. Ζητούν να αναγνωριστεί η γεωργία ως βασικός πυλώνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο σε επίπεδο οικονομίας όσο και κοινωνικής συνοχής.

Κινητοποιήσεις και πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ως απάντηση στα παραπάνω, οι αγροτικοί φορείς της Ευρώπης έχουν ζητήσει απευθείας συνάντηση με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Θέλουν να εκφράσουν επίσημα την αντίθεσή τους και να απαιτήσουν δεσμεύσεις σχετικά με το μέλλον της ΚΑΠ. Παράλληλα, βρίσκονται σε διαδικασία προγραμματισμού πανευρωπαϊκών κινητοποιήσεων, προκειμένου να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα προς τις Βρυξέλλες.

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Copa, Massimiliano Giansanti, οι αγρότες δεν αρκούνται σε διαβεβαιώσεις. Περιμένουν οι δεσμεύσεις να αντικατοπτριστούν στον προϋπολογισμό και στις πολιτικές αποφάσεις.

Αντίστοιχα, ο πρόεδρος της Cogeca, Lennart Nilsson, έκανε έκκληση για σταθερούς και σαφείς κανόνες που θα επιτρέψουν στους παραγωγούς να λειτουργήσουν σε προβλέψιμο περιβάλλον. Χωρίς μακροπρόθεσμη, αξιόπιστη και επαρκή χρηματοδότηση, οι απαραίτητες μεταβάσεις προς μία βιώσιμη και ανταγωνιστική γεωργία δεν μπορούν να επιτευχθούν.