Έρχεται νέα εποχή για το ελαιόλαδο, βαριά πρόστιμα

Το νέο αυτό πλαίσιο, το οποίο θεσπίζεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχει ως βασικό στόχο την εξάλειψη των αδήλωτων ποσοτήτων και της ανεξέλεγκτης κυκλοφορίας προϊόντων ελαιολάδου, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα από την καλλιέργεια μέχρι την παραγωγή.

Τι είναι το νέο “Ελαιοκομικό Μητρώο”

Στην καρδιά των μεταρρυθμίσεων βρίσκεται η δημιουργία του “Ελαιοκομικού Μητρώου”, ενός σύγχρονου ψηφιακού εργαλείου που θα αποτελέσει τον κεντρικό άξονα παρακολούθησης και καταγραφής κάθε σχετικής δραστηριότητας στον κλάδο της ελαιοπαραγωγής. Πρόκειται για ένα μητρώο που ενσωματώνεται στο υπάρχον Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών για την αγροτική παραγωγή και περιλαμβάνει λεπτομερή καταγραφή κάθε ελαιοτεμαχίου στη χώρα.

Συγκεκριμένα, κάθε καλλιεργητής υποχρεούται να καταχωρίσει κρίσιμα στοιχεία, όπως: η ποικιλία των ελαιόδεντρων, η ύπαρξη συστημάτων άρδευσης, η πυκνότητα φύτευσης, αλλά και γεωχωρικές πληροφορίες, όπως το μέγεθος και τα ακριβή όρια του τεμαχίου, με αναφορά σε μοναδικούς κωδικούς και συντεταγμένες. Η συλλογή των στοιχείων γίνεται είτε ψηφιακά είτε μέσω επιτόπιων ελέγχων που διεξάγονται από τις κατά τόπους υπηρεσίες.

Οι επιτροπές που θα κάνουν τους ελέγχους

Για την αξιόπιστη επιβεβαίωση των στοιχείων, σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα συστήνεται ειδική τριμελής επιτροπή. Η επιτροπή αυτή θα απαρτίζεται από επιστήμονες και τεχνικούς με εμπειρία στον πρωτογενή τομέα, όπως γεωπόνους, τοπογράφους και ειδικούς στη χαρτογράφηση γεωργικών εκτάσεων. Ο ρόλος τους θα είναι καθοριστικός στην επιτόπια επαλήθευση των δηλώσεων, διασφαλίζοντας την εγκυρότητα των καταχωρήσεων στο μητρώο.

Υποχρεωτική η δήλωση συγκομιδής κάθε έτος

Πέραν της εγγραφής στο Μητρώο, θεσπίζεται η ετήσια υποχρεωτική δήλωση συγκομιδής ελαιοκάρπου. Κάθε παραγωγός θα πρέπει να δηλώνει με ακρίβεια την ποσότητα που συγκομίστηκε, μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης του Δημοσίου (gov.gr). Η δήλωση πρέπει να υποβάλλεται για κάθε ελαιοκομική περίοδο, ξεκινώντας από την 1η Οκτωβρίου έως και την 31η Μαΐου της επόμενης χρονιάς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Καιρός: Βγήκε η πρόβλεψη Καλλιάνου – Τι έρχεται την Πέμπτη 5/6

Η δήλωση αφορά τόσο την ποσότητα του παραγόμενου ελαιολάδου όσο και των επιτραπέζιων ελιών. Η ακρίβεια στα στοιχεία που δηλώνονται κρίνεται καθοριστική, καθώς οποιαδήποτε απόκλιση συνεπάγεται κυρώσεις.

Πρόστιμα για ανακριβείς ή μηδενικές δηλώσεις

Η νέα νομοθεσία προβλέπει αυστηρές χρηματικές ποινές για παραβάσεις που σχετίζονται με τη δήλωση καλλιέργειας και συγκομιδής. Πιο αναλυτικά:

• Λανθασμένος αριθμός δέντρων: Αν κάποιος δηλώσει μεγαλύτερο ή μικρότερο αριθμό ελαιόδεντρων από τον πραγματικό, το πρόστιμο φτάνει τα 60 ευρώ για κάθε δέντρο που δηλώνεται εσφαλμένα.

• Ανακριβής ποσότητα παραγωγής: Στην περίπτωση που δηλωθεί λανθασμένη ποσότητα συγκομιδής, τα πρόστιμα είναι:

  • 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιολάδου

  • 150 ευρώ ανά 100 κιλά επιτραπέζιων ελιών

Πρόστιμα για μη υποβολή δήλωσης

Ακόμη αυστηρότερα είναι τα πρόστιμα για όσους αμελήσουν εντελώς την υποβολή της δήλωσης:

• 21–50 δέντρα: 100 ευρώ

• 51–100 δέντρα: 500 ευρώ

• 101–500 δέντρα: 1.000 ευρώ

• 501–1.000 δέντρα: 3.000 ευρώ

• Πάνω από 1.000 δέντρα: 5.000 ευρώ

Σε περιπτώσεις υποτροπής, δηλαδή όταν διαπιστωθεί επανάληψη της παράβασης, τα πρόστιμα αυξάνονται κατά 50%, ως μέτρο αποτροπής της συστηματικής παραβίασης της νομοθεσίας.

Εξαιρέσεις και διορθώσεις σφαλμάτων

Το πλαίσιο προβλέπει ωστόσο και περιθώρια ευελιξίας για περιπτώσεις όπου οι παραλείψεις δεν οφείλονται σε δόλο. Συγκεκριμένα, παραγωγοί μπορούν να διορθώσουν προφανή λάθη στις δηλώσεις τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα καταθέσουν σχετικό αίτημα μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Επιπλέον, σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας —όπως φυσικές καταστροφές ή έκτακτες συνθήκες— μπορεί να υπάρξει απαλλαγή από τις κυρώσεις, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

Χρονικό περιθώριο για συμμόρφωση

Τέλος, αξίζει να τονιστεί ότι οι νέες διατάξεις δεν τίθενται άμεσα σε ισχύ. Η εφαρμογή τους ξεκινά την 1η Οκτωβρίου 2026, γεγονός που δίνει στους παραγωγούς και στις εμπλεκόμενες αρχές τον απαραίτητο χρόνο για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Το διάστημα μέχρι τότε μπορεί να αξιοποιηθεί για εκπαίδευση, ενημέρωση και πλήρη ένταξη των διαδικασιών στον ψηφιακό μετασχηματισμό του αγροτικού τομέα.