Νέο τοπίο για το ελαιόλαδο – Πρόστιμα που σοκάρουν

Οι ρυθμίσεις που θεσμοθετούνται αγγίζουν ολόκληρη την παραγωγική αλυσίδα του ελαιολάδου και στοχεύουν στην πλήρη διαφάνεια, την ορθολογική παρακολούθηση των διαδικασιών και την ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας του προϊόντος. Ένας από τους σημαντικότερους άξονες του νέου πλαισίου αφορά την αυστηρή υποχρέωση καταγραφής των στοιχείων κάθε παραγωγού σε ένα ενιαίο, πλήρως ψηφιοποιημένο σύστημα – το Ελαιοκομικό Μητρώο.

Με ορίζοντα έναρξης επιβολής κυρώσεων την 1η Οκτωβρίου 2026, θεσπίζονται αυστηρά πρόστιμα για όσους παραλείπουν ή καθυστερούν να υποβάλουν τα απαραίτητα στοιχεία. Η μετάβαση αυτή σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τον κλάδο της ελαιοκομίας στη χώρα μας, εστιάζοντας στην ακρίβεια, την ευθύνη και τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό.

Τεκμηρίωση της παραγωγής μέσω του Ελαιοκομικού Μητρώου

Ο θεμέλιος λίθος του νέου συστήματος παρακολούθησης είναι το Ελαιοκομικό Μητρώο, ένα πληροφοριακό σύστημα που λειτουργεί ως δυναμική βάση δεδομένων εντός του ευρύτερου Γεωγραφικού Πληροφοριακού Συστήματος (GIS) του αγροτικού τομέα. Μέσω αυτού, κάθε ελαιοκαλλιέργεια χαρτογραφείται με ακρίβεια, ενώ καταγράφονται στοιχεία που αφορούν την τοποθεσία των αγροτεμαχίων, τις εφαρμοζόμενες μεθόδους καλλιέργειας, το πλήθος και το είδος των ελαιοδέντρων, τις ποικιλίες, τη μέθοδο άρδευσης και άλλες σημαντικές παραμέτρους.

Η επικαιροποίηση των πληροφοριών δεν αφήνεται στην τύχη. Γίνεται είτε με βάση τις δηλώσεις του παραγωγού είτε με διοικητικές ενέργειες και επιτόπιες επιθεωρήσεις από τις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ). Τα δεδομένα καταγράφονται σε ψηφιακή μορφή, με χωρική ακρίβεια, ώστε να ταυτοποιείται κάθε δέντρο ξεχωριστά. Στη συνέχεια, τα στοιχεία αυτά συγκρίνονται και διασταυρώνονται με δεδομένα από το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ), με σκοπό την εξασφάλιση της εγκυρότητας και της νομιμότητας των δηλώσεων.

Το τελικό βάρος της ευθύνης για την ακρίβεια των στοιχείων φέρει ο ίδιος ο παραγωγός, ο οποίος καλείται να επιβεβαιώνει και να εγκρίνει τις υποβληθείσες πληροφορίες με κάθε νέα καταχώριση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Καιρός: Βγήκε η πρόβλεψη Καλλιάνου – Τι έρχεται την Πέμπτη 5/6

Υποχρεωτική η δήλωση συγκομιδής – Ακόμα και μηδενική

Ένα από τα βασικά νέα μέτρα αφορά την υποχρεωτική καταγραφή της συγκομιδής από όλους τους ελαιοκαλλιεργητές, ανεξαρτήτως μεγέθους παραγωγής ή ακόμα και απουσίας συγκομιδής. Ακόμη κι αν δεν παραχθεί καθόλου ελαιόκαρπος, οι παραγωγοί οφείλουν να το δηλώσουν ρητά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Η περίοδος υποβολής των δηλώσεων ορίζεται μεταξύ 1ης Οκτωβρίου και 31ης Μαΐου του επόμενου έτους. Η διαδικασία πρέπει να ακολουθεί τη ροή της πραγματικής παραγωγής, δηλαδή να λαμβάνει χώρα άμεσα μετά την παράδοση του ελαιόκαρπου σε μονάδα επεξεργασίας ή στο ελαιοτριβείο.

Επιπλέον, τα έγγραφα που εκδίδουν τα ελαιοτριβεία ή άλλοι φορείς παραλαβής θα πρέπει να περιλαμβάνουν πλήρη αναφορά στα εξής: τα ατομικά στοιχεία του παραγωγού (ονοματεπώνυμο και ΑΦΜ), τη χρησιμοποιούμενη ποικιλία ελιάς, τον μοναδικό αριθμό κάθε καλλιεργητικής μονάδας, καθώς και την ποσότητα που αναλογεί σε κάθε τεμάχιο γης σε περίπτωση μικτής παράδοσης.

Κυρώσεις με ιδιαίτερη βαρύτητα για παραβάσεις

Ένα εξίσου σημαντικό σκέλος του νέου πλαισίου είναι το πλέγμα ποινών που προβλέπεται για περιπτώσεις ανακριβών, ελλιπών ή εκπρόθεσμων δηλώσεων. Οι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται ετησίως από τις ΔΑΟΚ, με δειγματοληπτική επιλογή στο 5% των παραγωγών, βασισμένη σε κριτήρια επικινδυνότητας και ιστορικό παραβάσεων.

Τα προβλεπόμενα πρόστιμα κλιμακώνονται ανάλογα με το είδος της παράβασης:

• Για κάθε δέντρο που δηλώνεται λανθασμένα –είτε υπεράριθμο είτε λιγότερο από τον πραγματικό αριθμό– επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 60 ευρώ ανά δέντρο.

• Αν εντοπιστεί απόκλιση στην ποσότητα παραδοθέντος ελαιοκάρπου:

  • Για ελαιοποίηση: 60 ευρώ για κάθε 100 κιλά διαφοράς.

  • Για επιτραπέζια χρήση: 150 ευρώ ανά 100 κιλά απόκλισης.

• Στην περίπτωση καθυστερημένης υποβολής της δήλωσης συγκομιδής, τα πρόστιμα καθορίζονται με βάση το πλήθος των ελαιόδεντρων:

  • 21 έως 50 δέντρα: 100 ευρώ

  • 51 έως 100 δέντρα: 500 ευρώ

  • 101 έως 500 δέντρα: 1.000 ευρώ

  • 501 έως 1.000 δέντρα: 3.000 ευρώ

  • Πάνω από 1.000 δέντρα: 5.000 ευρώ

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στις περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων παραβάσεων. Όταν ένας παραγωγός διαπιστώνεται ότι δεν συμμορφώνεται επανειλημμένως με τις υποχρεώσεις του, το ύψος των προστίμων αυξάνεται κατά 50%, αποτελώντας ένα σαφές μήνυμα αποτροπής.

Ωστόσο, το υπουργείο έχει προβλέψει μεταβατικό διάστημα προσαρμογής για τους εμπλεκόμενους, με την έναρξη της επιβολής των κυρώσεων να μετατίθεται για τον Οκτώβριο του 2026. Το χρονικό αυτό περιθώριο δίνει την ευκαιρία στους παραγωγούς να οργανώσουν τα δεδομένα τους, να καταρτιστούν και να ευθυγραμμιστούν με τις νέες απαιτήσεις της νομοθεσίας.